با قوانین مالیات صادرات و واردات امسال آشنا شوید

مالیات صادرات و واردات، نوعی مالیات بر ارزش افزوده می باشد. صادرکنندگان و واردکنندگان کالا یا خدمات بایستی مالیات صادرات و واردات را به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت کنند. میزان مالیات صادرات و واردات معادل 9 درصد درآمد حاصل از فعالیت های تجاری می باشد. البته، میزان مالیات هر کالا متفاوت است. نرخ مالیات بر اساس درآمد سالانه صادرکنندگان و واردکنندگان تعیین می شود. صادرکنندگان می توان با انجام تعهدات ارزی خود از پرداخت مالیات صادرات، معاف شوند. هدف از معافیت مالیات صادرات، افزایش میزان صادرات کالاها به سایر کشورها می باشد.

صادرات و واردات چیست

در تجارت بین المللی و بازرگانی، ترازهای تجاری صادرات و واردات، متفاوت هستند. هدف از تجارت های بین المللی، برآورده کردن تقاضای بازارهای داخلی، دسترسی به منابع یا فناوری هایی ناموجود در کشور و تنوع پیشنهادات محصولات می باشد. صادرات، فرآیند فروش کالا یا خدمات به سایر کشورها و واردات، فرآیند خرید کالا یا خدمات سایر کشورها است. واردات به منظور مصرف داخلی و فروش در بازارهای داخلی، صورت می گیرد. اشخاص حقیقی و حقوقی برای انجام هر گونه فعالیت های تجاری، مستلزم دریافت تاییدیه از سمت اتاق بازرگانی هستند. اتاق بازرگانی، سازمان غیر دولتی با سرمایه مستقل می باشد که با هدف ایجاد همکاری و مشارکت بین بازرگانان و صاحبان صنایع تشکیل شده است.

صادرات و واردات با یکدیگر تفاوت هایی دارند. اصلی ترین تفاوت صادرات و واردات در تعریف آن ها می باشد. صادرات، خروج کالا یا خدمات از کشور و واردات، ورود کالا یا خدمات به کشور است. هدف از واردات، تامین نیازها و خواسته های کشور می باشد. در حالی که، صادرات به منظور حضور در بازارهای جهانی، انجام می شود. یکی دیگر از تفاوت های صادرات و واردات، تاثیر اقتصادی آن ها در کشور است. با افزایش میزان واردات، اقتصاد کشور آسیب می بیند.

در حالی که، افزایش صادرات موجب پیشرفت اقتصاد کشور می شود. صادرات زیاد، نشان دهنده مازاد تجارت کشور است. واردات زیاد هم نشان دهنده تقاضای زیاد در بازارهای کشور می باشد. میزان صادرات و واردات در اقتصاد کشور، تاثیر بسیار بالایی دارد. واردات برای کشور، هزینه ایجاد می کند ولی صادرات، درآمد کشور را افزایش می دهد.

معرفی سامانه مالیات صادرات و واردات

اشخاص حقیقی و حقوقی برای پرداخت مالیات صادرات و واردات بایستی حضوری به سازمان امور مالیاتی مراجعه کنند.

در حال حاضر، سامانه ای برای محاسبه، تعیین و پرداخت مالیات صادرات و واردات اشخاص حقیقی و حقوقی راه اندازی نشده است. صادرکنندگانی که قصد رفع تعهدات ارزی و استرداد مالیات پرداخت شده را دارند، می توانند از طریق سامانه مالیات ارزش افزوده به آدرس evat.ir اقدام کنند. به عبارتی، اشخاص حقیقی و حقوقی از طریق سامانه مالیات ارزش افزوده، اقدام به استرداد مالیات صادرات می کنند. میزان نرخ مالیات صادرات و واردات معادل 9 درصد می باشد. اگر صادرکنندگان، ارز حاصل از صادرات را به چرخه اقتصادی کشور بازگردانند و تعهدات ارزی خود را انجام دهند از پرداخت 9 درصد مالیات صادرات، معاف می شوند.

انواع مالیات صادرات و واردات

مالیات صادرات و واردات، انواع مختلفی دارد. مالیات بر واردات شامل مالیات بر سود بازرگانی، خودرو وارداتی، حقوق و عوارض گمرکی می شود. مطابق قانونی که از سال 1395 تصویب شده است، دارندگان کارت بازرگانی بایستی مالیات علی الحساب کارت بازرگانی را پرداخت کنند. به عبارتی، دارندگان کارت بازرگانی که قصد واردات کالا دارند، مبلغی را به عنوان مالیات علی الحساب قطعی واردات کالا به اداره گمرک پرداخت می کنند. مبلغ مالیات بر سود بازرگانی معادل 4 درصد مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورودی می باشد. مالیات بر سود بازرگانی توسط اشخاص حقوقی و حقیقی که اقدام به واردات کالا کرده اند، پرداخت می شود.

یکی دیگر از مالیات صادرات و واردات، حقوق و عوارض گمرکی است. عوارض گمرکی، نوعی مالیات غیر مستقیم می باشد که در هنگام ترخیص کالا بایستی پرداخت شود. به عبارتی، حقوق ورودی می باشد که در زمان واردات کالا توسط گمرک اخذ می شود. هدف از دریافت عوارض گمرکی، حفاظت از اقتصاد و کنترل ورود و خروج کالاهای ممنوعه و محدود می باشد. نرخ عوارض گمرکی بر اساس قوانین کشور مبدا، تعیین می شود. ناگفته نماند که عوارض گمرکی برای محصولات مختلف، متفاوت می باشد. به عبارتی، صاحب کالا بایستی هنگام ورود کالا به خاک کشور، درصدی از ارزش کالای وارداتی را به گمرک کشور مقصد بپردازد. حقوق و عوارض گمرکی در هر کشوری، متفاوت است. مالیات خودرو وارداتی به نوع خودرو، نو یا کارکرده بودن خودرو، نوع و حجم موتور آن بستگی دارد.

مالیات های قابل پرداخت برای خودروهای وارداتی شامل مالیات بر ارزش افزوده (معادل 9 درصد از مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورودی)، مالیات علی الحساب (معادل 4 درصد از مجموع ارزش گمرکی و حقوق ورودی برای کلیه دارندگان کارت بازرگانی) و عوارض هلال احمر (معادل 1 درصد حقوق ورودی) می شود.

کالاهای معاف از مالیات صادرات و واردات

برخی از کالاها از پرداخت مالیات صادرات و واردات معاف هستند. اشخاص حقیقی و حقوقی واردکننده از پرداخت مالیات معاف می شوند. هر چند، کلیه کالاهای تولیدی مشمول قانون مالیات هستند، اما برخی از کالاها و خدمات از این قانون مستثنی بوده و مشمول مالیات صادرات نمی شوند. مهم ترین کالاهای صادراتی که از پرداخت مالیات، معاف هستند، شامل موارد زیر می شوند:

1- کلیه اموال غیر منقول در کشور

2- کلیه محصولات کشاورزی غیر قابل فرآوری

3- دام و طیور زنده، زنبور عسل، نوغان و آبزیان

4- انواع بذر، کود، سم و نهال

5- لوازم التحریر، روزنامه، کاغذ، کتاب و دفتر

6- آرد خبازی، گوشت، نان، شیر، برنج، حبوبات، پنیر، سویا، قند، شیر خشک و روغن نباتی

7- انواع دارو، خدمات درمانی، حمایتی، توانبخشی و لوازم مصرفی درمانی

8- فرش دستباف

9- کلیه لوازم نظامی، انتظامی و امنیتی مورد نیاز وزارت دفاع کشور

10- خوراک دام و طیور

11- کلیه خدمات حمل و نقل عمومی ریلی، هوایی، جاده ای، دریایی، مسافری برون شهری و درون شهری

12- کلیه خدمات آموزشی و پژوهشی مورد نیاز وزارتخانه علوم تحقیقات و فناوری، آموزش و پرورش، بهداشت و آموزش پزشکی

13- کلیه کالاهای اهدایی به وزارتخانه ها، موسسات دولتی و نهادهای غیر دولتی

14- کلیه تجهیزات کمک ناوبری، هوانوردی و رادار مورد نیاز وزارت راه و ترابری و وزارت امور اقتصادی

اشخاص حقیقی و حقوقی معاف از صادرات و واردات

مطابق ماده 131 قانون مالیات های مستقیم، هر شخص حقیقی بایستی مالیات صادرات را پرداخت کند. در گذشته، صادرکنندگان از پرداخت مالیات صادرات معاف بودند. به این ترتیب، مالیات بر ارزش افزوده که در فرآیند خرید کالاها پرداخت شده است، پس از یک ماه به صادرکنندگان عودت داده می شود. پس از سال 1397، تغییراتی در سیاست های ارزی ایجاد شد تا کلیه صادرکنندگان و واردکنندگان، معاملات خود را در سامانه نیما ثبت کنند. تنها در صورتی، عوارض و مالیات صادرات و واردات به اشخاص حقیقی و حقوقی استرداد می شود که ارز دریافتی را برگردانند.

بانک مرکزی، سالانه روش پرداخت ارز را اعلام می کند. اشخاص حقیقی که درآمد سالانه آن ها، ماکزیمم 30 میلیون ریال می باشد بایستی 15 درصد مالیات پرداخت کنند. اشخاص حقیقی با درآمد سالانه 100 میلیون ریال بایستی نسبت به مازاد 30 میلیون ریال، 20 درصد مالیات پرداخت نمایند. اگر درآمد سالانه اشخاص حقیقی برابر 250 میلیون ریال باشد، بایستی نسبت به مازاد 100 میلیون ریال، 25 درصد مالیات پرداخت کنند. اشخاص حقیقی با درآمد سالانه 1 میلیارد ریال بایستی نسبت به مازاد 250 میلیون ریال، 30 درصد مالیات بپردازند. اشخاص حقیقی بایستی نسبت به مازاد 1 میلیارد ریال درآمد سالانه، مالیاتی به نرخ 35 درصد پرداخت کنند.

مالیات صادرات اشخاص حقوقی به میزان درآمد آن ها، بستگی ندارد. اشخاص حقوقی بایستی 25 درصد درآمد خود را سالانه به عنوان مالیات به سازمان امور مالیاتی پرداخت کنند. اگر صادرات کالاها به سایر کشورها از مبادی قانونی همراه با پروانه ثبت گمرک یا برگه خروج باشد، پرداخت مالیات صادرات به این کالاها، تعلق نمی گیرد. اگر نزدیک ترین نمایندگی رسمی ایران در کشور مقصد، محصولات صادر شده را تایید کند، اشخاص حقیقی و حقوقی از پرداخت مالیات صادرات، معاف می شوند.

نحوه محاسبه و پرداخت مالیات صادرات و واردات

اشخاص حقیقی و حقوقی برای پرداخت مالیات صادرات و واردات بایستی به صورت حضوری به سازمان امور مالیاتی کشور مراجعه کنند. با توجه به قانون مالیات بر ارزش افزوده، مالیات صادرات و واردات توسط گمرک کشور محاسبه می شود. گمرک کشور با در نظر گرفتن سود بازرگانی و حق ورودی گمرک، میزان مالیات صادرات و واردات بازرگانان، تجار و صاحبان صنایع را مشخص می کند. پس از محاسبه و اخذ مالیات صادرات و واردات، مبلغ دریافتی به حساب سازمان امور مالیاتی کشور واریز می شود. از این رو، پرداخت مالیات صادرات و واردات به صورت خودکار از گمرک کشور به سازمان امور مالیاتی کشور صورت می گیرد.

با توجه به این که هر گونه فعالیت های صادراتی، معاف از مالیات هستند، صادرکنندگانی که 9 درصد نرخ مالیات را پرداخت کرده اند، پس از رفع تعهدات ارزی خود، مالیات صادرات پرداخت شده آن ها استرداد می شود. رفع تعهدات ارزی به منظور وارد کردن ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور می باشد. اشخاص حقیقی و حقوقی برای رفع تعهدات ارزی خود بایستی اقدامات زیر را انجام دهند:

1- فروش ارز در قالب حواله در سامانه نیما

2- واردات کالا در مقابل صادرات انجام شده

3- انتقال دادن ارز حاصل از صادرات به حساب شخص دیگر

4- بازپرداخت وام های ارزی دریافت شده از سیستم بانکی

5- افتتاح صندوق توسعه ملی، حساب ذخیره ارزی و فاینانس

6- فروش ارز به بانک ها و صرافی های مجاز و تبدیل آن به اسکناس

با انجام این مراحل و رفع تعهدات ارزی، اشخاص حقیقی و حقوقی می توانند مالیات صادرات پرداختی خود را از سازمان امور مالیاتی کشور، پس بگیرند.

نحوه استرداد مالیات صادرات

هر چند محاسبه و پرداخت مالیات صادرات و واردات به صورت حضوری انجام می شود ولی اشخاص حقیقی و حقوقی برای استرداد مالیات صادرات پرداخت شده خود می توانند به سامانه مالیات ارزش افزوده به آدرس e-vat.ir مراجعه کنند. مراحل استرداد مالیات صادرات پرداخت شده به صورت اینترنتی و غیرحضوری می باشد. کافی است که سامانه مالیات ارزش افزوده به آدرس e-vat.ir را جست و جو کنید تا وارد صفحه اصلی سایت شوید. در هنگام ثبت نام کد اقتصادی، نام کاربری و کلمه عبور دریافت می کنید. با ورود به صفحه اصلی، نام کاربری و کلمه عبور را در کادرهای مربوطه وارد کنید و سپس دکمه ورود به سامانه را کلیک نمایید.

پس از ورود به سامانه برای استرداد مالیات صادرات پرداخت شده بایستی از نوار سمت راست صفحه وارد منوی استرداد شوید. از منوی استرداد، گزینه “ثبت درخواست استرداد” را کلیک کنید. به این ترتیب، می توانید درخواست استرداد مالیات صادرات پرداخت شده خود را ثبت کنید. البته، اشخاص حقیقی و حقوقی، زمانی می توانند مالیات صادرات خود را پس بگیرند که مراحل رفع تعهدات ارزی را انجام داده باشند.

شرایط معافیت مالیاتی صادرکنندگان

بر اساس مصوبه شماره 2052227 که از 15 بهمن ماه 1402 اجرا شد، سازمان توسعه تجارت ایران، شرایط معافیت مالیاتی صادرکنندگان را اعلام کرد. صادرکنندگان بایستی درخواست معافیت مالیاتی خود را طی دو ماه پس از تاریخ ابلاغ مصوبه به دبیرخانه سازمان توسعه تجارت ایران ثبت کنند تا زمان تحویل مستندات بررسی شود. تاریخ مستندات ارائه شده با تاریخ اولیه آن ها نباید مغایرت داشته باشد. صادرکنندگان بایستی در مهلت های قانونی سال های مورد نظر، تعهداتی که نسبت به ارزش افزوده ورود موقت داشتند را انجام داده باشند.

در نتیجه، سازمان توسعه تجارت ایران، نظر خود را به سازمان امور مالیاتی کشور اعلام می کند. پروند مالیاتی اشخاص حقیقی و حقوقی نباید مختومه باشد. در این صورت، صادرکنندگان از پرداخت مالیات معاف می شوند. هدف سازمان توسعه تجارت ایران از تصویب این مصوبه، جلوگیری از قصور صادرکنندگان در انجام تعهدات ارزی و بهره مندی از معافیت مالیاتی می باشد. اگر اشخاص حقیقی و حقوقی، پاسخی از طرف گمرک جمهوری اسلامی ایران دریافت نکنند، به معنای صحت اظهارات ذی نفع می باشد.

ماده های مالیاتی مهم در صادرات و واردات

مالیات صادرات و واردات مشمول ماده 2 قانون مالیات بر ارزش افزوده می شود. مطابق ماده 141 قانون مالیات های مستقیم، تمام درآمد به دست آمده از صادرات کالا و خدمات به استثنای مواد خام، مشمول معافیت مالیاتی هستند. 20 درصد درآمد حاصل از صادرات مواد خام به عنوان مالیات به دولت پرداخت می شود. مطابق ماده 10 قانون مالیات ارزش افزوده، یکی از موارد معاف از مالیات، درآمد حاصل از صادرات کالا و خدمات می باشد. مطابق قسمت 5 بند (ع) تبصره 6 قانون بودجه سال 1401 کشور، معافیت مالیات صادرات منوط به رفع تعهدات ارزی است.

در صورتی که صادرکنندگان کالا و خدمات، اقدام به رفع تعهدات ارزی نکنند، ملزم به پرداخت مالیات صادرات هستند. از این رو، صادرکنندگان بایستی 9 درصد از درآمد حاصل از صادرات را به عنوان مالیات بر ارزش افزوده به سازمان امور مالیاتی، پرداخت کنند.

جمع بندی

در این مقاله، راجع به مالیات صادرات و واردات صحبت شد. الوند حسابان، موسسه مشاوره مالی معتبری است که در زمینه محاسبه نرخ مالیات صادرات و واردات انواع کالا و خدمات، فعالیت دارد. . از این رو، تجار، بازرگانان و صاحبان صنایع می توانند به الوند حسابان مراجعه کنند و میزان مالیات صادرات و واردات کالاها و خدمات خود را محاسبه کنند و به گمرک کشور تحویل دهند. گمرک کشور، مالیات صادرات و واردات دریافتی را به سازمان امور مالیاتی کشور تحویل می دهد. عدم پرداخت مالیات به گمرک کشور به معنای فرار مالیاتی می باشد. از این رو، صادرکنندگان و واردکنندگان با مشکلات جدی، روبه رو می شوند.

جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید با شماره های : 9909087-0992 یا 77653794-021 ارتباط برقرار نمایید و از مشاوره کارشناسان حرفه‌ای و با تجربه ما بهره‎‌مند شوید.