مالیات چیست و در ایران چند نوع مالیات داریم

بهترین استراتژی برای تامین بودجه و درآمد زایی دولت ها مالیاتی است که از شهروندان اخذ می شود. در حقیقت برای کشورهایی که منبع درآمد آنها فروش نفت و فرآورده های نفتی می باشد، وضع قوانین مالیاتی بهترین ابزار جایگزین برای افزایش سرمایه و همچنین فراهم سازی رفاه اجتماعی در جامعه تلقی می گردد. در همین راستا ایران نیز با وضع مالیاتهای مستقیم و غیر مستقیم قصد دارد عدالت اقتصادی و اجتماعی را در کشور برقرار کند.

مالیات چیست

همه می دانید که مالیات یک هزینه اجتماعی است. دولتها این هزینه را برای تامین منابع مالی خود از شهروندان اخذ می کنند. از این واژه تعاریف زیادی در حوزه اقتصادی، حقوقی و در فرهنگ دانشگاهی وجود دارد؛ اما وجه اشتراک تمام تعاریف این است که تمام اشخاص حقیقی و حقوقی وظیفه دارند، بخشی از درآمد خود را به دولت پرداخت کنند. جوهر اصلی این مفهوم انتقال بخشی از دارایی شهروندان برای تامین رفاه اجتماعی آنها می باشد. در علوم اقتصادی، واگذاری دارایی و ثروت از بخش خصوصی به بخش دولتی بر اساس قوانین از پیش تعیین شده به طور اجباری مالیات محسوب می شود. به طور کلی این مبحث یکی از داغ‌ترین مباحث اقتصادی و حقوقی می‌باشد و تمام کشورها قوانین ویژه ای در این باره وضع کرده اند. در ایران نیز ماده 21 قانون اساسی به این موضوع پرداخته است.

چرا باید مالیات پرداخت

شاید شما نیز یکبار این سوال را از خود پرسیده اید که چرا باید خراج پرداخت کرد و با چه هدفی قوانین مربوط به آن ایجاد شده است؟ عمده ترین هدف از وضع پرداخت مالیات در تمامی کشورها، فراهم سازی پول و سرمایه برای مدیریت کشور توسط دولتها می باشد. هر چند دولت ها برای اداره کشور و تامین رفاه اجتماعی مردم منابع درآمدی دیگری نیز در اختیار دارند؛ اما مالیات مهمترین منبع درآمدی آنها است. در مجموع می توان گفت هدف از دریافت عوارض عبارت هستند از:

توسعه اقتصادی
توسعه رفاه اجتماعی
ایجاد اشتغال
اهداف عام المنفعه
ترویج مردم به عدم خرید کالاهای غیر ضروری
ایجاد اماکن تفریحی

انواع مالیات در ایران

مالیات در کشور ایران به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم طبقه بندی می شود. هر یک از آنها نیز به بخش ها و گروه‌های دیگر تقسیم بندی می گردند. مالیاتهای مستقیم به آن دسته عوارضی اشاره دارد که به طور مستقیم از صاحبان مشاغل، بنگاه ها، شرکت های تجاری و کسب و کارها دریافت می شود. مثلا فرض کنید شما صاحب یک شرکت تجاری یا مغازه هستید. به ازای درآمدی که از فعالیت اقتصادی‌تان کسب می نمایید، باید سالانه برگه تشخیص مالیات بر عملکرد خود را تسلیم سازمان امور مالیاتی کنید. در کل این نوع از مالیات‌ها بر پایه ثروت، دارایی و درآمد بوده که بعد از محاسبه میزان آنها، باید به دولت پرداخت کرد.

مالیات‌های غیر مستقیم، بر روی کالاهای مصرفی اعمال می شود و شما بابت هر خرید کالا، هزینه پرداخت می کنید. شاید برای تان این موضوع تا حدودی مبهم باشد. بهترین مثال برای درک بهتر، مالیات بر ارزش افزوده است. وقتی برای خرید کالایی به فروشگاه می روید، مبلغی به عنوان ارزش افزوده پرداخت می کنید. بدون استثنا تمام کسانی که در زنجیره تولید، توزیع و مصرف قرار دارند، مشمول این نوع هستند.

موسسه الوند حسابان می تواند نیازهای شما را در زمینه قوانین مالیاتی و مشکلات احتمالی که پیش روی شماست مرتفع کند در صورتی به یک مشاوره حرفه ای و البته رایگان نیاز دارید با شماره های 77651632-021 – 09929909083 – 09123968086 تماس بگیرید

طبقه بندی انواع مالیات‌ های مستقیم

مالیاتهای مستقیم به دو شاخه مالیات بر درآمد و دارایی تقسیم می گردد. جدای از اینکه صاحبان مشاغل، بنگاههای اقتصادی و کسب و کارها مشمول پرداخت کدام یک هستند، موظف به ارائه اظهارنامه می‌باشند. مودیان با توجه به اینکه در کدام یک از گروه‌ها قرار می گیرند، باید اظهارنامه خویش را تسلیم امور مالیاتی نمایند. قانون مالیاتهای مستقیم در سال 1345 به تصویب رسیده و از همان زمان تا کنون اصلاحات و تغییرات زیادی پیدا کرده که مقصود از تصویب آن رشد اقتصادی و برقراری مساوات در توزیع ثروت در بین اقشار جامعه می باشد. این قانون در 5 باب و 282 ماده تدوین گردیده است.

مالیات بر درآمد و زیرمجموعه های آن

چنانچه گفتیم مالیات بر درآمد، جزو مالیاتهای مستقیم محسوب شده و اساس محاسبه آن درآمدی است که کسب نموده اید. به این معنی که به عنوان شخص حقیقی یا حقوقی به ازای درآمد کسب شده، یک مودی بوده و باید بخشی از درآمد خود را در اختیار دولت قرار دهید. خراجی که بابت درآمد پرداخت می کنید، به 6 گروه طبقه بندی می شوند که عبارت هستند از:

مالیات بر درآمد املاک

باب سوم (ق.م.م)، فصل اول و مواد قانونی 52 الی 80 به مالیات بر درآمد املاک اشاره دارد. در ماده 52 (ق.م.م) چنین تعریف شده که “درآمد اشخاص حقیقی یا حقوقی که از واگذاری حقوق خود نسبت به املاک در ایران ناشی می شود، پس از کسر معافیت های مقرر، مشمول پرداخت مالیات بر عملکرد املاک هستند.” این نوع از مالیات نیز به سه دسته ذیل تقسیم بندی می شود:

اجاره املاک
نقل و انتقال املاک
مستغلات خارج از سکنه

طبق قانون 25 درصد از درآمد حاصل از اجاره ملک، به هزینه های استهلاک اختصاص دارد و مالیاتی که دریافت می شود از باقی درآمد می باشد. در صورتی که تنها منبع عایدی تان اجاره ملک می باشد و مقدار آن کمتر از درآمدی است که در بودجه کشور تعیین شده، درآمدهای حاصل از اجاره و نقل و انتقالات مشمول معافیت های مالیاتی هستند.

مالیات بر درآمد حقوق

با رجوع به ماده 86 (ق.م.م)، متوجه خواهید شد که مالیات بر حقوق جزو مالیات های تکلیفی است. یعنی پرداخت آن به عهده کارفرما بوده و شما وظیفه ای در قبال آن ندارید. در مجموع بر اساس ماده 83 (ق.م.م) درآمد ناشی از حقوق (مزد، مقرری و حقوق دریافتی) و مزایای آن شامل مستمر و غیر مستمر بعد از کسر بخشودگی ها و کسور مشمول مالیات بوده و به دو قسمت نقدی و غیر نقدی تقسیم می گردد. بخشودگی های مالیاتی در 13 بند در ماده 91 (ق.م.م) اشاره شده است.

مالیات بر درآمد مشاغل

مالیات بردرآمد مشاغل همان عوارضی است که بر درآمد اشخاص حقیقی وضع می گردد. فصل چهارم از باب سوم و مواد قانونی 93 الی 104 (ق.م.م) تحت عنوان مالیات مشاغل به این موضوع می پردازد. ماده 93 اشاره دارد درآمدی که افراد حقیقی به واسطه اشتغال یا موارد دیگر بدست می آورند، بعد از کسر معافیت‌ها، مشمول پرداخت مالیات است. پس اگر به عنوان یک فرد حقیقی صاحب شغل یا کسب و کاری هستید که از آن درآمد تحصیل می کنید، مشمول این قانون می شوید. فرقی ندارد، وکیل، پزشک، مغازه دار، صراف، هتل‌دار، صاحب بیمارستان، واردکننده، صادرکننده یا مکانیک باشید، شما طبق این قانون باید مالیات پرداخت نمایید.

اغلب کسانی که مودی مالیاتی محسوب می شوند و به عنوان اشخاص حقیقی فعالیت اقتصادی انجام می‌دهند، اصلی ترین چالشی که با آن مواجه هستند، درباره چگونگی تنظیم اظهارنامه است؛ زیرا افراد مشمول طبق آیین نامه اجرایی فصل دوم ماده 95 (ق.م.م) در سه گروه قرار دارند و بر همین اساس میزان مالیات‌های پرداختی متفاوت می‌باشد. مشمولین پرداخت مالیات بر مشاغل عبارت هستند از:

صاحبان مشاغل گروه اول: تمام افراد حقیقی که درآمد حاصل از فروش کالا و خدمات آنها طبق درآمد قطعی شده بیشتر از 55 میلیارد ریال است، مشمول این قانون می شوند. از جمله می توان به واردکنندگان، صادرکنندگان، صاحبان بیمارستان ها، درمانگاهها، کلینیک ها، صرافی ها، صاحبان موسسه های باربری و مسافربری، صاحبان شرکت های مشاوره حسابرسی، مشاوره حسابداری، مشاوره مالیاتی، صاحبان کارخانه های تولیدی دارای پروانه بهره برداری اشاره کرد.
صاحبان مشاغل گروه دوم: صاحبان مشاغلی که جزو گروه دوم محسوب می شوند، در صورتی که درآمد آنها بیش از 18 میلیارد ریال باشد، مشمول این قانون هستند.
صاحبان مشاغل گروه سوم: صاحبان مشاغلی که در دو گروه قبلی قرار ندارند، یعنی درآمد آنها کمتر از مشاغل دسته اول و دسته دوم است، در این گروه طبقه بندی می شوند.

اگر بخواهیم نرخ مالیات بردرآمد مشاغل را برای این سه گروه محاسبه کنیم، برای درآمدهای تا سقف 500،000،000 ریال، 15 درصد، درآمدهای مابین 500،000،000 تا 1000،000،000 ریال، 20درصد و بیشتر از این مبالغ، 25 درصد تعیین گردیده است.

مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی

مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی برای آن دسته از افرادی است که فعالیت اقتصادی خویش را در قالب شرکت های تجاری انجام داده و درآمد تحصیل می کنند. از این منظر دو گروه اشخاص حقوقی وجود دارد که مودی مالیاتی شناخته می شوند. آنها عبارت هستند از:

تمام شرکت های ثبت شده در اداره ثبت شرکتها که داخل و خارج ایران فعالیت می کنند.
تمام شرکتها و موسساتی که به سازمانهای دولتی وابسته بود و مجوز فعالیت اقتصادی از این ارگانها را دارا هستند. مانند شرکتهای وابسته به وزارتخانه ها، اتحادیه ها، مجامع صنفی، انجمن ها و نهادهای عمومی

نرخ مالیاتی که اشخاص حقوقی موظف به پرداخت آن هستند، بر مبنای ماده 105 (ق.م.م) 25 درصد است. البته به اتکای بخشنامه مصوب سال 1397، نرخ مالیاتی درآمدهای اتفاقی برای افراد حقوقی مطابق ماده 131 (ق.م.م) محاسبه می گردد. همچنین انجام محاسبات برای نقل و انتقال املاک، سهام و حق تقدم شرکتهای سهامی و سرقفلی، جداگانه خواهد بود. این گروه از مودیان باید در وقت تعیین شده به تسلیم اظهارنامه، ترازنامه و صورت حساب سود و زیان اقدام کنند. سازمان امور مالیاتی مکلف است ظرف یکسال از زمان تسلیم اظهارنامه، برگه تشخیص را به افراد حقوقی ارائه دهد. یکی از مواردی که در قانون بودجه کشور در سال 1402 تعیین گردیده، کاهش نرخ مالیات برای اشخاص حقوقی می باشد که پروانه بهره برداری برای فعالیت های تولیدی دارند. این نرخ بر اساس ماده 105 (ق.م.م) نسبت به سال 1401، 7 درصد کاهش پیدا کرده است.

مالیات بر درآمدهای اتفاقی

طبق آنچه که در ماده 119 (ق.م.م) اشاره شده، هر پولی که به صورت نقدی یا غیر نقدی به طور مجانی و از روش های معاملاتی با ارزش غیر واقعی و وجه کمتر و یا جایزه کسب شود، درآمدهای اتفاقی نام دارد و باید مالیات آن پرداخت گردد. فرقی نمی کند شخص حقیقی یا حقوقی هستید، در هر دو صورت باید خراج معامله و درآمده بدست آمده را تسلیم نمایید. فصل ششم از باب سوم (قانون م.م) به درآمدهای اتفاقی پرداخته و نرخی که به عنوان عوارض باید بپردازید، طبق ماده 131 ق.م.م (اشخاص حقیقی) و ماده 105 قانون م.م (اشخاص حقوقی) معین گردیده است. بر اساس مواد مقرر شده، صاحبان مشاغل به ترتیب 15، 20 و 25 درصد و شرکت های تجاری 25 درصد مشمول هستند. ماده 119 الی 126 مالیاتهای مستقیم به درآمدهای اتفاقی اشاره دارد. درآمدهای اتفاقی نیز مشمول بخشودگی های مالیاتی هستند که ماده 127 (قانون م.م) به آن پرداخته و عبارتند از:

کمک های نقدی و غیر نقدی بلاعوض سازمانهای خیریه، سازمانهای دولتی و شهرداری ها به اشخاص حقیقی تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی
کمک اهدایی به جنگ زدگان، زلزله، آتش سوزی، سیل و حوادث غیر مترقبه مانند سازمان هلال احمر
جوایز اهدایی دولت به افراد حقیقی و حقوقی به عنوان ابزارهای تشویقی

مالیات بر درآمد کشاورزی

بر اساس ماده 81 (قانون م.م) تمام مشاغلی که مرتبط با کشاورزی می باشند از پرداخت انواع مالیاتها معاف هستند. البته فقط تولیدکنندگان محصولات کشاورزی از این قاعده استثنا بوده و افرادی که به عنوان عمده فروش، این محصولات را خریداری می نمایند، موظف به پرداخت مالیاتی هستند که دولت تعیین کرده است. با اصلاحیه ای که درباره (قانون م.م) در سال 98 به تصویب رسید، افرادی که در بخش کشاورزی درآمدی بیشتر از 60 میلیون کسب کنند، مشمول پرداخت هستند. از جمله فعالیت هایی که معافیت مالیاتی دارند عبارتند از: کشاورزی (کاشت، برداشت)، پرورش زنبور، ماهیگیری، باغداری، پرورش کرم ابریشم، دامپروری، پرورش ماهی، باغات خرما.

مالیات بر دارایی و زیرمجموعه‌های آن

بخش دوم قانون مالیاتهای مستقیم به مالیات بر دارایی تعلق دارد. معمولا دولتها با توجه به منابع مالیاتی اقدام به اخذ آن می کنند. اصلی ترین منبع در تمام کشورها، دارایی و ثروت افرادی است که به روش های مختلفی به آن دست پیدا می کنند. از جمله می توان به ارث، مستغلات، منزل، خودرو و غیره اشاره کرد. درست است که املاک، اتومبیل نیز دارایی محسوب می شوند؛ اما مهمترین دارایی هایی که مشمول عوارض هستند، ارث و حق تمبر می باشند.

مالیات بر ارث

ماده 17 الی 43 (ق.م.م) به موضوع مالیات بر ارث پرداخته است. این قانون از زمان فوت صاحب دارایی قابل اجرا بوده و میزان آن محاسبه می گردد. یعنی زمانی که دارایی و اموال متوفی به ورثه انتقال می یابد، آن را تعیین می کنند. در قانون سه طبقه وراث تعیین گردیده که عبارت هستند از:

وارثین درجه یک: فرزند، همسر، والدین و نوه. نرخ مالیاتی برای این گروه بین 5 الی 35 درصد است.
وارثین درجه دو: خواهر، برادر، فرزندان خواهر و برادر. نرخ این طبقه بین 15 الی 45 درصد می باشد.
وارثین درجه سه: دایی، خاله، عمو و فرزندان. نرخ مالیاتی برای این گروه بین 35 الی 65 درصد است.

مالیات بر تمبر

چنانچه از نام آن پیدا است برای صدور و باطل کردن تمبر باید پرداخت شود. بارزترین کاربرد آن برای زمانی است که قصد اخذ پروانه کسب و ثبت شرکت دارید. فصل پنجم باب دوم از ماده 44 تا 51 به این قانون اشاره دارد. برای مثال برای هر برگ چکی که از طرف بانک چاپ می شود، 200 ریال حق تمبر دریافت می گردد.

انواع مالیات غیرمستقیم

چنانچه پیشتر گفتیم، در ایران دو نوع سیستم مالیاتی مستقیم و غیر مستقیم وجود دارد. در حالت مستقیم، مودیان بدون واسطه بر اساس درآمد و دارایی شان باید اظهارنامه خود را تسلیم نمایند؛ اما در روش غیر مستقیم، شما اصلا نمی دانید کی و کجا مالیات پرداخت می کنید. شاید بپرسید چگونه؟ مالیاتهای غیر مستقیم همان خرید کالا و خدمات است. هر چقدر که خرید بیشتری انجام دهید، به ازای آن هزینه‌ای بیشتر باید به دولت پرداخت کنید. مالیاتهای غیر مستقیم چند نوع است که عبارتند از:

واردات

مالیات بر واردات، همان حقوق و عوارض گمرکی است که از صادرکنندگان و واردکنندگان کالا دریافت می گردد. برخی از مودیان مالیاتی این پرسش را از کارشناسان الوند حسابان می پرسند، که هدف از وضع این قوانین چیست؟ اساسی ترین اصل در این نوع مالیاتها، حمایت از کالاها و خدمات داخلی می باشد. وقتی کالای خارجی هنگام ورود به کشور با هزینه بیشتری روبرو شود، تولیدکنندگان خارجی چاره ای جز افزایش قیمت کالای وارداتی را ندارند. در نتیجه کالاهای تولید کنندگان داخلی با هزینه کمتری در اختیار مشتریان قرار می گیرد. سه عوارض بر واردات اتومبیل، سود بازرگانی و حقوق و عوارض گمرکی عمده ترین روش های وصول است.

ارزش افزوده (Value-Added Tax)

به غیر از چند مورد نادر، تمام کالاها و خدمات مشمول مالیات بر ارزش افزوده هستند. خب منظور از ارزش افزوده چیست؟ هزینه تفاضلی کالا و خدمات عرضه شده با کالا و خدمات ارائه شده در یک دوره معین را ارزش افزوده می گویند. یعنی از زمان آغاز تولید، عرضه و مصرف این هزینه دریافت می شود. هر چند هزینه پایانی توسط مصرف کنندگان نهایی پرداخت می شود. در واقع در هر مرحله از تولید یک محصول به ارزش آن افزوده می شود. ارزش افزوده در سه گروه تولیدی، مصرفی و درآمدی قرار می گیرد.

مصرف

اگر مصرف کننده برخی کالاهای ویژه مانند دخانیات، اتومبیل، خاویار، فرآورده های نفتی و پتروشیمی، انواع نوشابه های غیر الکلی، الکل طبی و صنعتی هستید، باید مالیات بر مصرف پرداخت کنید. این هزینه باید توسط تولیدکنندگان و فروشندگان اخذ شود؛ اما آنها با افزایش قیمت کالاها، آن را از شما یعنی مصرف کنندگان دریافت می کنند.

چه کسانی باید مالیات پرداخت کنند

هر شخص حقوقی و حقیقی که درآمدی تحصیل می کند، باید مالیات پرداخت کند. ماده یک قانون مالیاتهای مستقیم صراحتا در این مورد نظر داده است. طبق این ماده اگر یکی از افراد ذیل هستید، مودی محسوب می شوید:

تمام افراد حقیقی و حقوقی که در کشور صاحب دارایی، مال و اموال هستند.
تمام افراد حقیقی مقیم ایران که در خارج از کشور، درآمد تحصیل می کنند.
تمام اشخاص حقیقی ایرانی مقیم که خارج از کشور هستند؛ اما در ایران به کسب درآمد مشغول هستند.
تمام اشخاص حقوقی ایرانی که در غالب شرکتها و نهادها خارج از کشور درآمد دارند.
تمام افراد حقیقی و حقوقی خارجی که به شیوه های چون خدمات، واگذاری امتیاز، تعلیم و کمک های فنی در ایران مشغول به فعالیت هستند و درآمدی بدست می آورند.

چه کسانی موظف به پرداخت مالیات نیستند

در صورتی که ماده یک (ق.م.م) به مشمولین پرداخت مالیات توجه کرده، ماده 2 همین قانون درباره افراد معاف توضیح داده است. برابر این ماده اشخاص ذیل مشمول بخشودگی هستند:

وزارتخانه ها و مراکز دولتی
شهرادی ها و دهیاری ها
بنیادهای تحت پوشش نهاد رهبری
سازمانهایی که بودجه آنها را دولت می پردازد.

جرایم مالیاتی؛ عواقب پرداخت نکردن مالیات

به نظرتان، عدم پرداخت مالیات چه عواقبی به همراه دارد؟ جرایم مالیاتی اهرم فشاری می باشند که دولت برای تعلل و فرار مالیاتی پیش بینی کرده و قانون مالیات‌های مستقیم آن را کاملا تشریح نموده است. هر مودی موظف است نسبت به ارسال اظهارنامه، صورت سود و زیان و ترازنامه در سامانه امور مالیاتی اقدام کنند. در غیر صورت باید جریمه بپردازد. مهمترین جرایم مالیاتی و جریمه های تعیین شده عبارت هستند از:

عدم تسلیم به موقع اظهارنامه عملکرد: ماده 190 ق.م.م، 2.5 درصد به ازای هر ماه دیرکرد
مالیات‌های تکلیفی: ماده 199 (ق.م.م)، 10درصد عوارض پرداخت نشده به همراه 2.5% به ازای هر ماه تاخیر
حقوق و دستمزد: ماده 197 (ق.م.م)، 2% برای حقوق پرداختی و 1% برای قراردادهای پیمانکاری
برای مدیران تصفیه: ماده 196 (ق.م.م)، 20% عوارض متعلقه به شخص حقوقی
ثبت درآمد غیر واقعی: ماده 195 (ق.م.م)، محرومیت از تسهیلات، بخشودگی ها تا سه سال
عدم ارسال اظهارنامه: ماده 192 (ق.م.م)، 30% برای اشخاص حقوقی و 10% برای صاحبان مشاغل

برای جرایم مربوط به ارزش افزوده نیز 2 الی 9 درصد جریمه برای عرضه کنندگان، معاملات ثبت نشده، تاخیر در پرداخت و کتمان درآمد حاصل شده توسط مودیان پیش بینی گردیده است.

وظایف مودیان مالیاتی

مودی مالیاتی به کسی گفته می شود که مطابق قانون، به ازای درآمدی که از انواع فعالیت های شغلی و انجام معاملات کسب می نماید، باید مالیات دهد. آنها موظف هستند تمام اسناد و مدارک مورد نیاز سازمان امور مالیاتی را فراهم کنند. شاخص ترین وظایف آنها به شرح ذیل می باشد:

تسلیم به موقع اظهارنامه
اعلام تغییراتی چون محل سکونت
ارائه دفاتر و اسناد مالی برابر ماده 181 (ق.م.م)

نرخ مالیاتی چیست

سه فاکتور در تعیین میزان مالیات پرداختی تاثیرگذار هستند که شامل مبنا، نرخ و مبلغ می شود. معمولا مولفه‌ای که در محاسبات بکار می رود، نرخ مالیات است. منظور از آن معین کردن درصدی به عنوان مبنا می باشد که قوانین و مقررات کشور آن را تعیین می کند. این نرخ ثابت نیست و به شکل نرخ تناسبی (مقدار ثابت و تحت تاثیر مبنا نیست)، نرخ تصاعدی ( با افزایش مالیات تغییر می کند) و نرخ تنازلی (افزایش مبنا و کاهش این نرخ) محاسبه می شوند.

منظور از معافیت‌های مالیاتی چیست

معافیت‌های مالیاتی نوعی سیاست است که دولت‌ها در پیش گرفته‌اند و هدف آن ایجاد اهرمهای حمایتی برای تولیدکنندگان و صاحبان مشاغلی می باشد که در مناطق محروم و کمتر توسعه یافته مشغول هستند. به طور کلی این مفهوم به معنای خروج قانونی برخی منابع درآمدی و سرمایه افرادی است که مشمول پرداخت مالیات هستند. بخشودگی ها راهکاری عالی برای تشویق افراد برای انجام فعالیت های اقتصادی و ایجاد کسب و کار است. در قوانین کشور نیز برای انواع مالیاتهای مستقیم و غیر مستقیم معافیت هایی در نظر گرفته شده که ماده های 132 تا 146 در این زمینه می باشد.

برخی از بخشودگی ها عبارتند از:

حقوق کارگران و کارمندان
هزینه های درمان
سپرده های بانکی
فعالیت‌های آموزشی
فعالیت شرکتهای تعاونی
کسب و کارهای مناطق کمتر توسعه یافته
فعالیت‌های هنری و فرهنگی
صنایع دستی
و … .

هزینه‌های قابل قبول مالیاتی

احتمالا با شنیدن عبارت هزینه‌های قابل قبول مالیاتی، با این پرسش روبرو شوید که غرض از آن چیست؟ از دیدگاه قانون مالیاتهای مستقیم در فعالیت های اقتصادی دو نوع هزینه (کلیه مخارج اقتصادی که برای کسب درآمد صرف می شود، هزینه نامیده می شود) وجود دارد که به هزینه‌های قابل قبول و غیر قابل قبول تقسیم می شوند. هزینه‌هایی مورد قبول، آن دسته از مخارجی هستند که توسط ممیزان تایید و از درآمد مودیان کسر می گردد. در عوض هزینه‌های غیر قابل قبول مورد تایید نبوده و به اصطلاح رد می شوند. اینکه هزینه‌ها تایید یا نشوند، کاملا به ضوابط و معیارهای مرتبط با قانون م.م بستگی دارد. پراهمیت ترین مسئله توجه به این نکته طلایی است که هزینه های قابل قبول فقط با موضوع مالیات بر عملکرد (مشاغل، افراد حقوقی) ارتباط دارد. موضوع مواد 147 و 148 (ق.م.م) هزینه های قابل قبول می باشد.

اظهارنامه مالیاتی

تا کنون شرح دادیم که تمام فعالان اقتصادی اعم صاحبان مشاغل، کسب و کارها و اشخاص حقوقی بخشی از مابه‌تفاوت درآمد و دارایی خود را باید به دولت اختصاص دهند. یک مودی از چه ابزاری برای پرداخت استفاده کند؟ اظهارنامه مالیاتی همان ابزاری است دولت ها آن را تعیین کرده‌اند و تمام صاحبان مشاغل و کسب و کارها موظف هستند آن را در پایان سال مالی تکمیل و در سامانه مالیاتی کشور بارگذاری کنند. اظهارنامه‌ها انواع گوناگونی دارند که عبارت هستند از:

اظهارنامه درآمد اشخاص حقوقی (ماده 101 ق.م.م)
اظهارنامه درآمد اشخاص حقوقی گروه اول (ماده 95 ق.م.م)
اظهارنامه درآمد اشخاص حقیقی گروه دوم (ماده 95 ق.م.م)
اظهارنامه درآمد اشخاص حقیقی گروه سوم (ماده 95 ق.م.م)
اظهارنامه درآمد املاک ویژه اشخاص حقیقی (ماده 57 و 80)
اظهارنامه ویژه انحلال شرکت (ماده 114 و 116 ق.م.م)

دادرسی مالیاتی

دادرسی مالیاتی به فرایندی اشاره دارد که به موجب آن، مودی می تواند نسبت به مبلغ درج شده در برگ تشخیص مالیاتی اعتراض کند. به استناد ماده 238 (قانون م.م) مودی تا 30روز از تاریخ ابلاغ برگه تشخیص زمان دارد تا اعتراض خود را به ثبت برساند. به این نکته توجه کنید که فرایند دادرسی فقط جهت اعتراض به مبلغ نیست؛ بلکه موارد دیگری چون نحوه وصول و شیوه پرداخت را نیز شامل می شود. بررسی پرونده های مودیان به ترتیب در اداره مالیاتی، هیات حل اختلاف بدوی و تجدید نظر، شورای عالی، هیئت سه نفره وزارت اقتصاد و دارایی و دیوان عدالت اداری انجام می پذیرد.

جمع بندی

مالیات از جمله روش های کارآمد دولت ها برای تامین بودجه است. تمام کسب و کارها، مشاغل و اشخاص حقوقی باید از محل درآمد و دارایی خود، این هزینه‌ها را پرداخت کنند. در ایران دو نوع مالیاتهای مستقیم و غیر مستقیم وجود دارد که هر یک از آنها نیز به زیرمجموعه های دیگر تقسیم بندی می شوند. با توجه به اینکه قوانین مالیاتی کشور از پیچیدگی های زیادی برخوردار است و هر سال بر تعداد مقررات و تبصره های آن افزوده می شود، به احتمال زیاد با سردرگمی‌های زیادی مواجه خواهید شد. پیشنهاد ما کارشناسان مجرب موسسه الوند حسابان است.